Ταταύλα - Kurtulus

Τα Ταταύλα(Kurtulus) είναι μια συνοικία στην Κωνσταντινούπολη με έντονο Ελληνικό παρελθόν. Ακόμη και σήμερα όμως σεβαστό ποσοστό της συρρικνωμένης Ελληνικής μειονότητας ζει στα Ταταύλα και Φερίκιοϊ. Ίσως γύρω στα 1200 άτομα. Η ενορία του Αγίου Δημητρίου, όπως μου είπαν, αριθμεί τώρα 300 Ρωμιούς.


Τα Ταταύλα βρίσκονται στο Ευρωπαϊκό κομμάτι της Κωνσταντινούπολης. Η συνοικία αυτή του Δήμου Σισλί(από την εκκλησία του Αγ. Δημητρίου και κάτω ανήκει στο Δήμο Μπέϊογλού) είναι κτισμένη στον λόφο Παγκάλτι (και εκτείνεται στους "πρόποδες" και πέρα) ΒΔ του Πέρα, πάνω από το Κασίμ Πασά. Ένας λόφος μεταξύ των λόφων Ταξίμ και Όκμεϊντανί δηλαδή. Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου για παράδειγμα είναι περίπου 79 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.


Στον παρακάτω χάρτη, που είναι "ζωντανός(τον κινείτε με το ποντίκι, κάνετε ζουμ κλπ και μπορείτε να μεταφερθείτε σε μεγαλύτερο χάρτη), βλέπουμε την Ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Δημητρίου(A), Ευαγγελίστριας(B) και άλλες όχι Ελληνικές Εκκλησίες. Βλέπουμε και την κεντρική λεωφόρο Κουρτουλούς(Kurtulus).



View Larger Map


Η ονομασία Ταταύλα προέρχεται μάλλον από την Τούρκικη(ταταρική) λέξη tavla. At tavlasi σημαινει σταύλος αλόγων. Οπότε, λένε "τα ατ τάβλα" έγινε Ταταύλα. Κατά άλλους, η ελληνική λέξη σταύλος είναι η προέλευση. Πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, η ακατοίκητη αυτή περιοχή χρησιμοποιούνταν από τους Γενοβέζους του Γαλατά για να φιλοξενεί τους στάβλους τους. Λίγο μετά την άλωση την περιοχή χρησιμοποιούσε ο σουλτάνος για τα άλογα του.

Βίντεο Για Ταταύλα:

From Tatavla to Kurtulus - Tatavla’dan Kurtuluş’a - Από τα Ταταύλα στο Κουρτουλούς from georgios makkas on Vimeo.


Γύρω στο 1530, επί Σουλτάνου Σουλεϊμάν(του Μεγαλοπρεπή), αιχμάλωτοι από τα νησιά του Αιγαίου, του Ιονίου και από την Πελοπόννησο μεταφέρθηκαν στην Πόλη. Οι περισσότεροι από αυτούς τους αιχμαλώτους ήταν ναυτικοί οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν ως εργατοτεχνίτες στα ναυπηγεία του Κασίμ Πασά(στον Κεράτειο). Μετά την απόκτηση της ελευθερίας τους αρκετοί εγκαταστάθηκαν σε μια τοποθεσία που ονομάστηκε Ταταύλα. Ύστερα από την κατάκτηση της Χίου, και πολλοί Χιώτες, έμποροι και εργάτες, πήγαν στα Ταταύλα.

Γύρω στα 1793 απαγορεύτηκε με αυτοκρατορικό διάταγμα η εγκατάσταση και η διαμονή στην περιοχή αλλόθρησκων και αλλοεθνών. Εξ ου και οι ονομασίες Gavur Tatavla (άπιστα Ταταύλα) ή Κüçük Atina (μικρή Αθήνα).

Σε σύγκριση με τα Θεραπιά ή το Πέρα οι κάτοικοι στα Ταταύλα μάλλον χαρακτηρίζονταν ως φτωχοί, τουλάχιστον ως τα μέσα του 19ου αιώνα όποτε η περιοχή αναβαθμισμένη πλέον λόγω κυρίως αύξησης του πληθυσμού της αρχίζει να θεωρείται η 2η μετά το Πέρα σημαντική ενορία.

Έτσι τα Ταταύλα κατοικούνταν μέχρι το 1922 αποκλειστικά από Έλληνες. Η περιοχή άλλαξε επίσημο όνομα το 1923 σε Κουρτουλούς(απελευθέρωση). Το 1928 σημειώθηκε μεγάλη πυρκαγιά(τα σπίτια ήταν διώροφα-τριώροφα ξύλινα). Απο τότε άρχισε να υπάρχει εισροή αλλόθρησκων/αλλοεθνών και έτσι πληθυσμιακά η περιοχή άρχισε να αλλάζει.

Εκπαιδευτήρια στα Ταταύλα

Η κοινότητα διέθετε "το Κεντρικό Εκπαιδευτήριο Αρρένων" το κτήριο της οποίας ανεγέρθηκε το 1887 απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου

Τα κορίτσια στα Ταταύλα περιορίζονταν σε κατ’ οίκον εκπαίδευση και σε μία σχολή κεντητικής μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.

Όταν ρώτησα γνωστή μου αν λειτουργεί Δημοτικό στα Ταταύλα μου είπε ότι δεν υπάρχουν παιδιά, μόνο μια "δασκάλα" που συχνάζει στο κτίριο...

Οι Εκκλησίες στα Ταταύλα

Στην πλατεία Κουρτουλούς στο τέρμα είναι η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου η παλαιότερη της περιοχής και ο πρώτος ενοριακός ναός της ορθόδοξης κοινότητας των Ταταύλων μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο μύθος λέει ότι μετά την άλωση ένας μικρός ναός στο σημερινό Κασίμ Πασά μετατρέπεται σε τζαμί. Μεταφέρεται λοιπόν η εικόνα του Αγίου Δημητρίου στα Ταταύλα στον ναό του Αγίου Αθανασίου. Ο οποίος αλλάζει όνομα σε εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.

Ο Άγιος Δημήτριος πρέπει να πρωτοκατασκευάσθηκε στα μέσα του 16ου αιώνα. Την σημερινή του μορφή πήρε μετά από εργασίες το 1726, 1782 και 1798.

Ο ναός της Ευαγγελίστριας είναι στο Ντολάπντερε, Hacı İlbey sokak. Έχει κατασκευαστεί στη θέση μιας ξύλινης εκκλησίας που προυπήρχε. Ολοκληρώθηκε το 1893 κι όμως αναστηλώθηκε το 1894. Μάλλον λόγω του μεγάλου σεισμού τον Ιούνιο του 1894.

Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου είναι στην Omuzdas sokak κοντά στον Άγιο Δημήτριο(1855 μπήκαν τα θεμέλια). Η μόνη εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη αφιερωμένη στον Αγιο Αθανάσιο.

Περισσότερες πληροφορίες για τις εκκλησίες στα Ταταύλα.

Το καρναβάλι Μπακλαχοράνι στα Ταταύλα

Τα Ταταύλα είναι γνωστά και για το Καρναβάλι τους. Το Μπακλαχοράνι. Άρχιζε καθαρά Δευτέρα και συνέχιζε μέχρι το Πάσχα. Απαγορεύτηκε από το 1941.

Στα Ταταύλα μαζευόταν Ρωμιοί από κάθε γωνιά της Πόλης για το Μπακλαχοράνι. Παίζοντας κιθάρες οι "μασκαράδες" συγκεντρωνόντουσαν πίσω από την εκκλησία του Αγίου Δημήτρη. Γράψαμε για την πρόσφατη αναβίωση του Μπακλαχορανιού.

Το τραγούδι "Καροτσέρη τράβα" από την Μαρίζα Κωχ:




Περισσότερα για τα Ταταύλα στα σχόλια παρακάτω και στα επόμενα links:

Ταταύλα - Encyclopaedia of the Hellenic World
From Tatavla to Kurtulus
Τουρκική Βικιπαίδια
Wikipedia
Φυλλάδιο Ταταύλα--Αθλητικός όμιλος Κωνσταντινουπόλεως(pdf)
Ταταύλα από www.omogeneia-konstantinoupoli.com

licensed under a Creative Commons Attribution-Noncommercial 3.0 Greece License