Δρακόσπιτα

Εδώ και χιλιάδες χρόνια στα βουνά που βρίσκονται μεταξύ Στύρων και Καρύστου στην Νότια Εύβοια, υπάρχουν κάποια παράξενα μεγαλιθικά κτίσματα. Οι κάτοικοι τα αποκαλούν δρακόσπιτα. Τα ονομάζουν έτσι γιατί μόνο δράκους μπορούσαν να φανταστούν πως μπορούσαν να μεταφέρουν και να ανεβάσουν τόσο μεγάλες και βαριές πέτρες για να τα κτίσουν.

Δεν υπάρχουν στοιχεία όσον αφορά την εποχή που κατασκευάστηκαν, άλλοι λένε τον 12ο πχ αιώνα άλλοι τον 6ο πχ και άλλοι πριν τον Τρωικό πόλεμο ή ακόμα και πριν την κατασκευή των Αιγυπτιακών πυραμίδων.

Σε έρευνα που έγινε το 1959 από τον καθηγητή της αρχιτεκτονικής σχολής Θεσσαλονίκης Νικ. Μουτσόπουλο, βρέθηκαν στο περίφημο δρακόσπιτο της Όχης, ίσως το πιο εντυπωσιακό δρακόσπιτο, αγγεία, πυθάρια, λυχνάρια, όστρακα και άλλα αντικείμενα, τα οποία χρονολογούνται από την αρχαϊκή περίοδο και μετά (7ος π.Χ. αιώνας) – μέχρι την ελληνιστική.

Ένα από τα όστρακα μάλιστα είχε χαραγμένο πάνω του κάποιο είδος άγνωστης γραφής. Έξω δε από το σπίτι βρέθηκε υπόγεια κατασκευή που περιείχε οστά ζώων, θραύσματα αγγείων και άλλα μικροαντικείμενα. Συνολικά έχουν ερευνηθεί 25 δρακόσπιτα, από τα οποία τα 13 τα ερεύνησε ο γιατρός -ερευνητής Θεόδωρος Σκούρας.

Η πρώτη αναφορά σε αυτά έγινε τέλη του 18ου αιώνα (γύρω στο 1797), για το δρακόσπιτο του όρους Όχη, από τον Άγγλο γεωγράφο, Μ.Π. Χώκινς (Hawkins). Αργότερα, τις έρευνες τις συνέχισε ο Ούρλιχ (Η.Ν. Ulrichs), ενώ ακολούθησαν πολλοί Έλληνες και ξένοι ερευνητές.

Τα περισσότερα δρακόσπιτα είναι χτισμένα σε απόκρημνες πλαγιές, πλήρως αφομοιωμένα με το περιβάλλον και πολύ δύσκολα (ως καθόλου) διακρίνονται από τον αέρα.

Στην περιοχή των Στύρων υπάρχουν τρία εντυπωσιακά δρακόσπιτα που είναι χτισμένα κοντά το ένα στο άλλο και στην κάτοψη σχηματίζουν ένα Π. Αυτά τα δρακόσπιτα, στην τοπική διάλεκτο (μίγμα Ελληνικών - Αρβανίτικων) ονομάζονται, Πάλλη-Λάκκα Δραγκό.
Άλλα δρακόσπιτα σε βουνά και ποτάμια στην ευρύτερη περιοχή των Στύρων απαντώνται με αρβανίτικα ονόματα, όπως Κούρθεα, Μάριζα, Βίγκλια, Κιούκα, Λουμιθέλ, Κρόι-φτοχτ. Για το πότε και πως βρέθηκαν οι Αρβανίτες στην Έυβοια έχουμε μιλήσει σε παλιότερο άρθρο.

Μυστήριο παραμένει το ποίοι κατασκεύασαν τα δρακόσπιτα. Κάποιοι λένε για τους Κάρες, ανατολικό ορεινό λαό γνωστό για παρόμοια αρχιτεκτονήματα στην Αλικαρνασσό. Άλλοι λένε για τους Δρύοπες, μυθικούς κατοίκους της Καρυστίας. Πιθανοί κατασκευαστές είναι και οι Λέλεγες οι οποίοι αποίκισαν την περιοχή γύρω στο 1200 π.Χ.

Όσο για τη χρησιμότητα αυτών των κτισμάτων; κατοικίες ξυλοκόπων και εργατών λατομείων, λατρευτικοί χώροι πχ για το συγκρότημα "Πάλλη-Λάκκα Δραγκό" λένε πως είναι αφιερωμένο στην τριάδα Δήμητρα-Κόρη-Κάλυμνο ή την τριάδα Απόλλωνα-Αρτέμιδα-Λητώ. Τα νεώτερα χρόνια χρησιμοποιήθηκαν σαν καταλύματα κτηνοτρόφων.



Το πιό εντυπωσιακό στοιχείο όμως είναι η αρχιτεκτονική τους. Ορθογωνισμένοι λίθοι τεράστιοι και ταιριασμένοι με μια αξιοπρόσεκτη δεξιοτεχνία. Ένα από τα σημαντικότερα κοινά χαρακτηριστικά των δρακόσπιτων, είναι οι πύλες τους, δύο τεράστιες πλακόπετρες, οι ονομαζόμενοι "ορθοστάτες", αποτελούν το πλαίσιο, ενώ πάνω, μια τρίτη και κάπως κεκλιμένη είναι το "υπέρθυρο".

Εντύπωση κάνει και το ότι δεν υπάρχει κανένα συνδετικό στα κτίσματα(πχ λάσπη), είναι οικοδομημένα με τον τρόπο που ονομάζουμε ξερολιθιά.

Στο κτίσμα του Όχη το βάρος μόνο του ενός ορθοστάτη είναι πάνω από 2 τόνους, ενώ το υπέρθυρο έχει πλάτος 2,5 μέτρα, μήκος 4 μέτρα και βάρος πάνω από 10 τόνους! Μάλιστα μετά από έρευνα αποκαλύφθηκε πως αυτός ο 10 τόνων βράχος μεταφέρθηκε από απόσταση 40 τουλάχιστον χιλιομέτρων και ανεβάστηκε στη κορυφή του βουνού.


Το παραμύθι

Υπάρχει και ένας λαϊκός μύθος για τα δρακόσπιτα που είναι στην Όχη και στα Ρούκλια:

Ο δράκος της Όχης είχε αγαπήσει μια κοπέλα που την κρατούσε κλεισμένη στο μι­κρό δρακόσπιτο που είναι στα Ρούκλια, Εκεί την επισκεπτόταν κάθε βράδυ και έμενε μα­ζί της ως τα χαράματα, πριν βγει ο ήλιος. Για να μη ξεχαστεί έριχνε κριθάρι στο άλογο του τόσο όσο να τρώει ως πριν την ανατολή του ήλιου και με τις φωνές που έκανε το άλογο σαν τελείωνε το κριθάρι, καταλάβαινε ότι έπρεπε να φύγει και έφευγε.

Μια βραδιά όμως η κοπέλα έριξε κι άλλο κριθάρι στο άλογο ώστε να τρώει και με­τά την ανατολή. Έτσι θα έφτανε ο αδελφός της με το μεγάλο και φοβερό σκυλί του, το μόνο πράγμα που φοβότανε ο δράκος, θα τον κυνηγούσε και θα λευτέρωνε την αδελφή του.

Όταν ο δράκος κατάλαβε πως είχε αργήσει, έφυγε βιαστικά πατώντας πάνω στη σκεπή για να καβαλήσει το άλογο του. Από τότε λένε είναι γκρεμισμέ­η η σκεπή αυτού του δρακόσπίτου.

Το δράκο τον κυνήγησε το σκυλί μέχρι το σπίτι του, στην κορυφή της Όχης, κι επει­δή πρόλαβε και μπήκε μέσα το σκυλί, ο δράκος για να γλυτώσει μ' ένα πήδημα γκρέμισε τη σκεπή και βγήκε. Από τότε είναι γκρεμισμένη στη μέση και η σκεπή του δρακόσπιτου της Όχης.





Πηγή1 dirfys.gr

Πηγή 2