Απο παιδάκι άκουγα απο τους γονεις και τους παππούδες μου για το πόσο καλά πέρασαν τη μια ή την άλλη φορά στη Βλάγκα (Yenikapı ) και στα Ψωμαθιά (Koca Mustafa Pașa).
Η Βλάγκα που Τουρκικά την αποκαλούσαν "Λιάγκα" είναι δίπλα από το Κοντοσκάλι βρίσκεται το Yenikapi το λιμάνι του Θεοδοσίου και ακολουθούν τα Ψωμαθιά - "Γιεντί κουλέ".
Οι γονείς μου απο ότι μου είχαν διηγηθεί ξεκινούσαν με τα πόδια από το Κοντοσκάλι (Κουμκαπι), έπαιρναν μαζί τους φίλους που ζούσαν στη Βλάγκα και κατέληγαν στα Ψωμαθιά που είχε ωραίες ταβέρνες για μεζέδες και ψάρια.
Στα Ψωμαθιά υπήρχε η ομώνυμη πύλη στα θαλάσσια τείχη της Προποντίδας που σήμερα οι Τούρκοι τη λένε Koca Mustafa Pașa.
Λίγες ημέρες μετά την πανήγυρη του Ναού των Αγίων Θεοδώρων ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος επέλεξε να βρεθεί και να συμπροσευχηθεί με τους χριστιανούς που διαμένουν στα όρια της Κοινότητας της Βλάγκας, που είναι μια απο τις μεγαλύτερες που έχουν απομείνει μετά τα Ταταύλα(Kurtulus).
Στη Βλάγκα λειτουργεί Ομογενειακό Σχολείο της Κοινότητας καθώς και Φιλοπτώχο Αδελφότητα της Κοινότητας Βλάγκας με πρόεδρο την Έρση Αμπατζή.
Υπήρχε κι ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου που οι δυο τελευταίοι σουλτάνοι τον ανακαίνισαν και έφτιαξαν και νέο καμπαναριό, μάλιστα όμως στα Σεπτεμβριανά έγινε στάχτη. Έξω από την πύλη των Ροδίων, στην παραλία, υπήρχε αγίασμα του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, που ωστόσο χάθηκε με τη διάνοιξη της παραλιακής λεωφόρου.
Σε πατριαρχική απογραφή του 1949 καταγράφονται σε Ψωμαθιά - Γιεντί Κουλέ, 60 οικογένειες στην ενορία του Αγίου Γεωργίου Κυπαρισσά, 71 στου Αγίου Μηνά, 57 στου Αγίου Νικολάου, 35 στης Θείας Αναλήψεως και 354 στου Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Στο σχολείο φοιτούσαν 220 παιδιά.
Το Δεκέμβριο όμως του 1975 μετα τα γεγονότα στη Κύπρο που ανάγκασαν και τη δική μου οικογένεια να φύγει, η ενορία του Αγίου Νικολάου αριθμούσε περίπου 15 οικογένειες, του Αγίου Μηνά 25, του Αγίου Γεωργίου Κυπαρισσά 10 και της Ανάληψης 12, με τις περισσότερες οικογένειες να είναι «μονομελείς και κατά πλειοψηφία γέροντες.
Από τα Ψαμαθιά περνούσε ο κεντρικός δρόμος της τειχισμένης πόλης, η βυζαντινή Μέση οδός. Η περιοχή διέθετε «ειδυλλιακούς κήπους» και «χλοερά περιβόλια», αποτελώντας «ευχάριστον αντίθεσιν προς τα λοιπά άθλια μέρη της πτωχής Κωνσταντινουπόλεως». Στην περιοχή υπήρχαν και πάμπολλα καπηλειά, όπου «οι παπάδες μεθοκοπούσαν μέρα-νύχτα», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Ιερεμίας Κιομουρτζιάν (Αρμένης περιηγητής και συγγραφέας) ο οποίος επισκέφτηκε την πόλη στα τέλη του 17ου αιώνα αναφέρει ότι στην περιοχή κατοικούσαν περισσότερες από 1.000 αρμενικές οικογένειες. Αλλά τη περιοχή τη χαρακτήρισε κατά το πλείστον ελληνική.
Στα Ψωμαθιά εγκαταστάθηκαν μετά την Άλωση, στο πλαίσιο της εποικιστικής πολιτικής που ακολούθησε ο Μεχμέτ ο Πορθητής, χριστιανοί τουρκόφωνοι από την Καππαδοκία και τη Λυκαονία (επαρχίες Καισάρειας και Ικονίου), γι αυτό και εκτός από Ψωμαθιά η περιοχή λεγόταν και Καραμανία.
Όλοι αυτοί σε μεγάλο βαθμό συσπειρώθηκαν γύρω από την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Πολλοί ήταν Καραμανλήδες που μέχρι το 1582 το Οικουμενικό πατριαρχείο δε τους δεχόταν ως Έλληνες. Περιγράφει ο Μανουήλ Γεδεών ως εξής τους ανθρώπους αυτούς: «κοινότης που αποτελεί μέρος της κοινότητας των Αρμενίων του Καραμάν.
Φωτογραφίες των τειχών και του Γιεντίκουλε από την Sofia Siatravani
Η Βλάγκα που Τουρκικά την αποκαλούσαν "Λιάγκα" είναι δίπλα από το Κοντοσκάλι βρίσκεται το Yenikapi το λιμάνι του Θεοδοσίου και ακολουθούν τα Ψωμαθιά - "Γιεντί κουλέ".
Οι γονείς μου απο ότι μου είχαν διηγηθεί ξεκινούσαν με τα πόδια από το Κοντοσκάλι (Κουμκαπι), έπαιρναν μαζί τους φίλους που ζούσαν στη Βλάγκα και κατέληγαν στα Ψωμαθιά που είχε ωραίες ταβέρνες για μεζέδες και ψάρια.
Στα Ψωμαθιά υπήρχε η ομώνυμη πύλη στα θαλάσσια τείχη της Προποντίδας που σήμερα οι Τούρκοι τη λένε Koca Mustafa Pașa.
 |
| Θεοδοσιανά τείχη. |
Λίγες ημέρες μετά την πανήγυρη του Ναού των Αγίων Θεοδώρων ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος επέλεξε να βρεθεί και να συμπροσευχηθεί με τους χριστιανούς που διαμένουν στα όρια της Κοινότητας της Βλάγκας, που είναι μια απο τις μεγαλύτερες που έχουν απομείνει μετά τα Ταταύλα(Kurtulus).
Στη Βλάγκα λειτουργεί Ομογενειακό Σχολείο της Κοινότητας καθώς και Φιλοπτώχο Αδελφότητα της Κοινότητας Βλάγκας με πρόεδρο την Έρση Αμπατζή.
Υπήρχε κι ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου που οι δυο τελευταίοι σουλτάνοι τον ανακαίνισαν και έφτιαξαν και νέο καμπαναριό, μάλιστα όμως στα Σεπτεμβριανά έγινε στάχτη. Έξω από την πύλη των Ροδίων, στην παραλία, υπήρχε αγίασμα του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, που ωστόσο χάθηκε με τη διάνοιξη της παραλιακής λεωφόρου.
Σε πατριαρχική απογραφή του 1949 καταγράφονται σε Ψωμαθιά - Γιεντί Κουλέ, 60 οικογένειες στην ενορία του Αγίου Γεωργίου Κυπαρισσά, 71 στου Αγίου Μηνά, 57 στου Αγίου Νικολάου, 35 στης Θείας Αναλήψεως και 354 στου Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Στο σχολείο φοιτούσαν 220 παιδιά.
Το Δεκέμβριο όμως του 1975 μετα τα γεγονότα στη Κύπρο που ανάγκασαν και τη δική μου οικογένεια να φύγει, η ενορία του Αγίου Νικολάου αριθμούσε περίπου 15 οικογένειες, του Αγίου Μηνά 25, του Αγίου Γεωργίου Κυπαρισσά 10 και της Ανάληψης 12, με τις περισσότερες οικογένειες να είναι «μονομελείς και κατά πλειοψηφία γέροντες.
 |
| Yedikule Kapisi (η πύλη του Γιεντί κουλέ) |
Ιστορία:
Από τα Ψαμαθιά περνούσε ο κεντρικός δρόμος της τειχισμένης πόλης, η βυζαντινή Μέση οδός. Η περιοχή διέθετε «ειδυλλιακούς κήπους» και «χλοερά περιβόλια», αποτελώντας «ευχάριστον αντίθεσιν προς τα λοιπά άθλια μέρη της πτωχής Κωνσταντινουπόλεως». Στην περιοχή υπήρχαν και πάμπολλα καπηλειά, όπου «οι παπάδες μεθοκοπούσαν μέρα-νύχτα», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Ιερεμίας Κιομουρτζιάν (Αρμένης περιηγητής και συγγραφέας) ο οποίος επισκέφτηκε την πόλη στα τέλη του 17ου αιώνα αναφέρει ότι στην περιοχή κατοικούσαν περισσότερες από 1.000 αρμενικές οικογένειες. Αλλά τη περιοχή τη χαρακτήρισε κατά το πλείστον ελληνική.
Στα Ψωμαθιά εγκαταστάθηκαν μετά την Άλωση, στο πλαίσιο της εποικιστικής πολιτικής που ακολούθησε ο Μεχμέτ ο Πορθητής, χριστιανοί τουρκόφωνοι από την Καππαδοκία και τη Λυκαονία (επαρχίες Καισάρειας και Ικονίου), γι αυτό και εκτός από Ψωμαθιά η περιοχή λεγόταν και Καραμανία.
Όλοι αυτοί σε μεγάλο βαθμό συσπειρώθηκαν γύρω από την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Πολλοί ήταν Καραμανλήδες που μέχρι το 1582 το Οικουμενικό πατριαρχείο δε τους δεχόταν ως Έλληνες. Περιγράφει ο Μανουήλ Γεδεών ως εξής τους ανθρώπους αυτούς: «κοινότης που αποτελεί μέρος της κοινότητας των Αρμενίων του Καραμάν.
Φωτογραφίες των τειχών και του Γιεντίκουλε από την Sofia Siatravani
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου