Πάρνωνας

Πάρνωνας το πιό πυκνοδασωμένο ίσως βουνό της χώρας επιτέλους έγινε οικολογικό πάρκο.


Με υπουργική απόφαση στο τέλος του 2008 θεσμοθετήθηκε η δημιουργία του οικολογικού πάρκου Πάρνωνα- Μουστού, με περιοχές Natura που προστατεύονται σύμφωνα με την Ευρωπαική νομοθεσία.

Ο βασικός λόγος που το βουνό μπήκε στο Natura είναι η ύπαρξη του δάσους από Ασιατικό δενδρόκεδρο που είναι μοναδικό στην Ευρώπη βρίσκετε κοντά στο μοναστήρι της Μαλέβης.
Αλλά μαζί με τα χλωρά ποτίστικαν και τα ξερά δε λένε. Διατηρητέο μνημείο της φύσης ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους χαρακτηρίστηκε απο το Natura 2000, μαζί του έγιναν προστατευόμενα το καστανοδάσος της Καστανίτσας, η χαράδρα του Δάφνωνα, το δρυοδάσος Σέλας και τα δάση γύρω από τον Αγ.Ιωάννη και την Μελιγού.



Ο Πάρνωνας όμως έχει κι άλλες πολλές φυσικές ομορφιές, ο υγρότοπος του Μουστού με τη μικρή του λίμνη αποτελεί σταθμό στο ταξίδι των μεταναστευτικών πουλιών για την Αφρική ή για τις χώρες του μακρυνού βορά.

Γραφικά χωριά υπάρχουν στο βουνό

Τα 115 σπάνια φυτά που έχουν καταγραφεί πολλά απο τα οποία είναι θεραπευτικά βότανα η αρωματικά καθιστούν το βουνό ένα μεγάλο βοτανικό κήπο. Το μόνο δυσάρεστο είναι ότι τα θηλαστικά του βουνού έχουν τελείως εξαφανιστεί. Πάνε πάνω από 30 χρόνια που έχει δεί κάποιος ελάφι η ζαρκάδι, το ίδιο συμβαίνει και με τους λύκους και τις αρκούδες.
Μόνο λαγούς, αλεπούδες και ελάχιστα τσακάλια μπορεί να συναντήσει κανείς.
Από πτηνά υπάρχει μεγάλη ποικιλία πέρδικες, δρυοκολάπτες, φάσσες, κότσυφες, γεράκια.
Όμως το κυνήγι και κυρίως το παράνομο τα καθιστούν κι αυτά απειλούμενα.

Το βουνό είναι πολύ γνωστό στους κύκλους των βοτανολόγων γιά τα σπάνια αγριολούλουδα και τα δεκάδες διαφορετικά είδη μανιταριών.
Οι προστατευόμενες περιοχές του Πάρνωνα ξεπερνούν τα 1.500.000 στρέμματα.

Οι δασικοί του δρόμοι,  είναι σχεδόν όλοι σηματοδοτημένοι από το Δασαρχείο Σπάρτης, είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξερευνήσετε το μεγαλύτερο κομμάτι του βουνού.

Οι άνθρωποι έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους στον Πάρνωνα απο τη νεολιθική εποχή.
Ακολούθησαν Πελασγοί, Δαναοί, Άρκαδες, Αχαιοί, και Δωριείς.


Υπάρχει και ένα ακόμα ενδιαφέρον κομμάτι για τον Πάρνωνα . Η βόρεια και ανατολική πλευρά του βουνού που ονομάζετε Τσακωνία έχει δική της γλώσσα τα Τσακώνικα που είναι δωρική διάλεκτος όπως και τα Ποντιακά.

Γίνετε μια προσπάθεια για τη διάσωση αυτής της γλώσσας , άκουσα ότι ο τελευταίος γέροντας που τη μιλούσε στο Λεωνίδιο είχε πεθάνει.

Λιγότεροι απο δέκα είχαν μείνει στο Αστρος και στα γύρω ορεινά χωριά που μιλούσαν τα Τσακώνικα και αυτοί έχουν περάσει όλοι τα 80. Είναι θέμα χρόνου η γλώσσα να χαθεί για πάντα.
Στην Τσακωνιά μέχρι την επανάσταση οι περισσότεροι κάτοικοι ζούσαν στα ορεινά Πραστός, Καστανίτσα, Σίταινα, Λυμποχώρια. Οι κάτοικοι ήταν πλούσιοι γιατί έκαναν εμπόριο με την Κωνσταντινούπολη. Τα σπίτια ήταν διώροφα με τον πρώτο όροφο να είναι για τα ζώα και επάνω ένα σπίτι οχυρό για να τους προφυλάσσει από ληστρικές επιδρομές. Στις κορυφές των βουνών υπήρχαν πολεμόσπιτα για να φυλάνε τα ορεινά περάσματα, ο πολεμόπυργος του Καψάμπελη σώζετε ακόμη στη Καστανίτσα. Όταν ο Ιμπραήμ ισοπέδωσε τη Τσακωνία όσοι επέζησαν μετακινήθηκαν στα παράλια, κυρίως στο Λεωνίδιο.

update 4/2012
Ένα παραμύθι στα Τσακώνικα:

Το καβγί με τα νορά "Το παιδί με την ουρά"

Στο χωρίο ναμ’ γεννάτ’ ένα καβγί (καρπίον) σερνικού. Το καβγί έντα ’τανι ’ποπίσω νορά. Μέρα νούτ‘α κράντα ’τάνι. Όντε ’τα κράντα το καβγί, μεγαλώντα, φουσκώντα ’τάνι από το κράψιμο. Το καβγί ήταν δράκο αδρειωμένε. Θέντα ’τάνι νι πάρ’ ο μπαμπά σ’, νι ’ι βάλει στο δισάτš’ τšαι να βγάει να γυρίσ’ το χωρίο από τέσσερ’ άκρε, να ’ι σταυρώσ’ τšαι να φωνιάτσ’ από τρει βολέ: «Δράκο γεννάτ’!» Τήνοι δίντε ’τα νι μάκο, αφιόνι, να κασεί. Μä μέρα πη ’τα κράντα πολύ το καβγί, ο μπαμπά σ’ δωκώ ’τα νι λίγου πολιότερε τšαι το καβγί φαρμακωμένε ’ταρ.

Απόδοση:
Στο χωριό μας γεννήθηκε ένα παιδί αρσενικό. Το παιδί είχε από πίσω ουρά. Μέρα νύχτα έκλαιγε. Όταν έκλαιγε το παιδί, μεγάλωνε, φούσκωνε από το κλάμα. Το παιδί ήταν δράκος ανδρειωμένος. Ήθελε να το πάρει ο πατέρας του, να το βάλει στο δισάκι και να το βγάλει να το γυρίσει στο χωριό, στις τέσσερις άκρες (του), να το σταυρώσει και να φωνάξει τρεις φορές: «Δράκος γεννήθηκε!» Εκείνοι του έδιναν μήκωνα, αφιόνι, για να κοιμηθεί. Μια μέρα που έκλαιγε πολύ το παιδί, ο πατέρας του τού έδωσε λίγο περισσότερο και το παιδί φαρμακώθηκε.